YÜKSEK FONKSİYONLU OTİSTİKLERİN EĞİTİMİNDE FAYDALANABİLECEK BİLGİLER
1) Otistik kişilerin yaşları ya da zekaları ne olursa olsun,
yapısal becerileri gelişmemiştir. Fotografik hafızaya sahip çok
başarılı otistik bir öğrenci bile okula kalem getirmeyi ya da ödevini
zamanında yapmayı hatırlayamayabilir. Böyle durumlarda, ona en az
ölçüde sınırlandırıcı yardımı sağlamalısınız. Defterinin üzerine bir
kalem resmi yapıştırmayı ya da evde tamamlaması gereken ödevlerin bir
listesini hazırlamayı deneyebilirsiniz. Çocuk önceden unuttuğu bir
şeyi hatırladığında onu her zaman övün. Başaramadığı zamanlarda asla
onu yermeyin veya bunun üzerinde çok durmayın. Onu azarlamak yardımcı
olmayacağı gibi bu problemi daha da ağırlaştıracaktır. Bu tutum,
yapmayı hatırlaması gereken şeyleri yapamadığı düşüncesine yol
açabilir. Bu tür Öğrenciler okulda en düzenli ya da en düzensiz
sıraya sahip olabilirler. En düzensiz sıraya sahip olan öğrenci sık
aralıklarla sırasının toplanması konusunda yardımınıza ihtiyaç
duyacaktır ve böylece aradıklarını bulabilir. Sadece Dağınık olmayı
onun bilinçli bir seçimi olmadığını düşünmeniz gerektiğini unutmayın.
Özel bir eğitim olmadan bu yapısal görevi başarabilme becerisi
oluşmaz. Küçük ve basit aşamalarla ona bu tür becerileri öğretmeye
çalışın.
2) Otistik kişiler soyut ve kavramsal düşünmede problem
yaşarlar. Bazıları belki soyut becerileri kazanabilse de, diğerleri
bunu yapamayacaktır. Soyut kavramlar kullanmanız gerektiğinde, soyut
fikri kuvvetlendirmek için çizim ya da yazılı resimler gibi görsel
ipuçları kullanın. “Neden böyle yaptın?” gibi belirsiz sorulardan
kaçının. Bunun yerine “Jimnastik vakti dediğim zaman kitabını masaya
çarpmanı sevmedim. Bir daha ki sefere kitabını daha yavaş kapat ve
bana kızgın olduğunu söyle. Bana jimnastik yapmak istemediğini mi
yoksa kitap okumayı bırakmak istemediğini mi söylemk istedin?” diyin.
Açık uçlu sorulardan kaçının. Bu tür öğrencilerle olan
ilişkilerinizde mümkün olduğunca somut davranın davranın.
3) Zor ya da sıradışı davranışlardaki artış muhtemelen stresteki
artışı işaret etmektedir. Bazen stres, kontrolünü kaybetme
duygusundan da kaynaklanır. Çoğu zaman, öğrenci stres yaratan olaydan
ya da durumdan fiziksel olarak kendini uzaklaştırdığında, stres de
azalabilmektedir. Eğer bu oluşursa, çocuğun stres yaratan olayla
yeniden karşılaşmasını ve / veya o durumda kalmasına yardımcı olacak
bir program hazırlanmalıdır. Bu oluşursa, “güvenilir bir yer” ya
da “güvenilir bir kişi” yardımcı olabilir.
4) Kötü davranışları kişisel almayın. Yüksek fonksiyonlu
otistikler hayatı zorlaştırmaya çalışan, dalavereci insanlar
değildir. Nadiren dalavereci olabilirler. Genellikle kötü
davranışlar, karışıklık, korku ve şaşkınlıkla baş edebilme
çabalarının bir sonucu olarak ortaya çıkar. Otistik kişiler,
beceriksizlikleri nedeniyle benmerkezcidirler. Çoğu, diğer insanların
tepkilerini anlamakta büyük zorluk yaşarlar.
5) Yüksek fonksiyonlu otistiklerin çoğu konuşmayı sözcüğü
sözcüğüne kullanır ve yorumlarlar. Bireyin kapasitesinden emin
olamadığınız durumlarda şunlardan sakının:
a. Deyimler ( nefesini tut, silahı ateşle )
b. İğnelemeler, alay ( masaya ketçap döktüğünde”Harika” demek )
c. Çift anlamlılar ( Çoğu şakalar iki anlam taşıyan kelimelerle
yapılır )
d. Takma adlar
e. İsim kısaltmaları
6) Umutmayın ki, yüz ifadeleri ve diğer sosyal ipuçları işe
yaramaz. Otistik bireylerin çoğu yüz ifadelerini okumada ve vücut
dilini yorumlamada zorluk yaşar.
7) Eğer bir öğrenci bir görevi öğrenemiyor gibi görünüyorsa,
bunu küçük adımlara bölün ya da başka yollar deneyerek sunun (
görsel, sözel, fiziksel )
8) Sözel yüklenmeden kaçının. Net olun. Eğer öğrencinin sizi
anlamadığını düşünüyorsanız daha kısa cümleler kullanın. İşitme
problemi olmasa da ana noktayı anlamada ve önemli bilgileri
seçebilmekte zorlanıyor olabilir.
9) Çevresel ve / veya rutindeki değişiklikler için öğrenciyi
hazırlayın. Onu değişime hazırlamak için yazılı veya görsel program
kullanın.
10) Davranış yönetimi işe yarar, ama yanlış kullanıldığında,
robotumsu davranışları destekleyebilir, kısa dönemli davranış
değişikliklerine neden olabilir veya bir çeşit saldırganlıkla
sonuçlanabilir. Pozitif ve kronolojik olarak yaşa uygun prosedürler
kullanın.
11) Herkesin tutumunun ve beklentisinin tutarlı olması çok
önemlidir.
12) Normal seviyedeki işitsel ve görsel girdilerin öğrenci
tarafından çok fazla ya da çok az alınabileceğinin farkında olun.
Örneğin florasan ışıkları bazı otistik kişileri olumsuz etkiler.
Odadaki görsel dağınıklığı ortadan kaldırmak ya da öğrenci sınıf
ortamından olumsuz etkileniyorsa veya rahatsız oluyorsa oturma
değişiklikleri gibi çevresel düzenlemeler düşünün.
13) Eğer yüksek fonksiyonlu otistik öğrenciniz tekrarlayan sözel
tartışmada bulunuyorsa ya da sorular soruyorsa, sürekli tekrarlanan
nakaratı kesme ihtiyacı duyacaksınız. Mantıklı bir şekilde sürekli
cevap vermek ya da terslemek nadiren bu davranışı durdurur.
Tartışmanın ya da sorunun konusu her zaman onu rahatsız eden bir konu
değildir. Çoğu zaman birey, kontrolünü kaybetme duygusu ya da
çevresindeki uygunsuz bir şey ya da biri üzerine iletişime
girmektedir. Tartışma konusunu ya da soruyu yazmasını önermeyi
deneyin. Bu genellikler onun sakinleşmesini ve tekrarlayan hareketi
durdurmasını sağlayacaktır. Eğer bu işe yaramazsa, onun
tekrarladığını yazın ve ondan da mantıklı bir cevap yazmasını isteyin
( belki
14) Bu bireyler çeşitli iletişim güçlükleriyle karşılaştıkları
için, bu öğrencilerden önemli bir mesajı ailelerine iletmelerini
istemeyin. Bu sadece takip edebileceğiniz bir zamanda deneyin ya da
bu beceriyi tamamen edinmiş olduğundan emin olun. Hatta eve yazılı
bir not yollamak bile işe yaramayabilir. Öğrenci eve gittiğinde notu
ailesine vermeyi unutabilir ya da eve gidene kadar notu kaybedebilir.
Bu iletişim becerisi tamamen kazanılana kadar aileye telefon açmak en
iyi yol olacaktır. Aile ve öğretmen arasında sık ve düzenli bir
iletişim kurmak oldukça önemlidir.
15) Eğer sınıf düzeni eşleşmeyi ya da ikili grup olmayı
gerektiriyorsa çekiliş ya da benzeri bir yöntem kullanarak eşleştirme
yapın. Ya da çekilişten önce özellikle nazik bir öğrencinizden
otistik öğrencinizle eşleşmeyi seçmesini isteyebilirsiniz. Çünkü
otistik olan öğrenci çoğu zaman partnersiz bırakılacaktır. Bu
talihsiz bir durumdur çünkü bu tür çocuklar bir eşe sahip olmaktan
çok yararlanırlar.
16) Becerileri değerlendirirken hiçbir şeyi düşünmeyin. Örneğin
otistik bir birey matematikte çok iyi olsa da çok basit gibi görünen
para üstü alma işini beceremeyebilir. Y ada okuduğu kitaplar, duyduğu
konuşmalar ya da spor istatistikleri hakkında müthiş bir hafızası
olsa da sınıfa kalem getirmeyi unutabilir. Çelişkili beceri gelişimi
otizmin aydınlatılmamış noktalarından biridir.
POZİTİF, YARATICI, ESNEK OLUN...
To unsubscribe from this group, send an email to:
ABA-Turkce-unsubscribe@yahoogroups.com
Your use of Yahoo! Groups is subject to http://docs.yahoo.com/info/terms/
yapısal becerileri gelişmemiştir. Fotografik hafızaya sahip çok
başarılı otistik bir öğrenci bile okula kalem getirmeyi ya da ödevini
zamanında yapmayı hatırlayamayabilir. Böyle durumlarda, ona en az
ölçüde sınırlandırıcı yardımı sağlamalısınız. Defterinin üzerine bir
kalem resmi yapıştırmayı ya da evde tamamlaması gereken ödevlerin bir
listesini hazırlamayı deneyebilirsiniz. Çocuk önceden unuttuğu bir
şeyi hatırladığında onu her zaman övün. Başaramadığı zamanlarda asla
onu yermeyin veya bunun üzerinde çok durmayın. Onu azarlamak yardımcı
olmayacağı gibi bu problemi daha da ağırlaştıracaktır. Bu tutum,
yapmayı hatırlaması gereken şeyleri yapamadığı düşüncesine yol
açabilir. Bu tür Öğrenciler okulda en düzenli ya da en düzensiz
sıraya sahip olabilirler. En düzensiz sıraya sahip olan öğrenci sık
aralıklarla sırasının toplanması konusunda yardımınıza ihtiyaç
duyacaktır ve böylece aradıklarını bulabilir. Sadece Dağınık olmayı
onun bilinçli bir seçimi olmadığını düşünmeniz gerektiğini unutmayın.
Özel bir eğitim olmadan bu yapısal görevi başarabilme becerisi
oluşmaz. Küçük ve basit aşamalarla ona bu tür becerileri öğretmeye
çalışın.
2) Otistik kişiler soyut ve kavramsal düşünmede problem
yaşarlar. Bazıları belki soyut becerileri kazanabilse de, diğerleri
bunu yapamayacaktır. Soyut kavramlar kullanmanız gerektiğinde, soyut
fikri kuvvetlendirmek için çizim ya da yazılı resimler gibi görsel
ipuçları kullanın. “Neden böyle yaptın?” gibi belirsiz sorulardan
kaçının. Bunun yerine “Jimnastik vakti dediğim zaman kitabını masaya
çarpmanı sevmedim. Bir daha ki sefere kitabını daha yavaş kapat ve
bana kızgın olduğunu söyle. Bana jimnastik yapmak istemediğini mi
yoksa kitap okumayı bırakmak istemediğini mi söylemk istedin?” diyin.
Açık uçlu sorulardan kaçının. Bu tür öğrencilerle olan
ilişkilerinizde mümkün olduğunca somut davranın davranın.
3) Zor ya da sıradışı davranışlardaki artış muhtemelen stresteki
artışı işaret etmektedir. Bazen stres, kontrolünü kaybetme
duygusundan da kaynaklanır. Çoğu zaman, öğrenci stres yaratan olaydan
ya da durumdan fiziksel olarak kendini uzaklaştırdığında, stres de
azalabilmektedir. Eğer bu oluşursa, çocuğun stres yaratan olayla
yeniden karşılaşmasını ve / veya o durumda kalmasına yardımcı olacak
bir program hazırlanmalıdır. Bu oluşursa, “güvenilir bir yer” ya
da “güvenilir bir kişi” yardımcı olabilir.
4) Kötü davranışları kişisel almayın. Yüksek fonksiyonlu
otistikler hayatı zorlaştırmaya çalışan, dalavereci insanlar
değildir. Nadiren dalavereci olabilirler. Genellikle kötü
davranışlar, karışıklık, korku ve şaşkınlıkla baş edebilme
çabalarının bir sonucu olarak ortaya çıkar. Otistik kişiler,
beceriksizlikleri nedeniyle benmerkezcidirler. Çoğu, diğer insanların
tepkilerini anlamakta büyük zorluk yaşarlar.
5) Yüksek fonksiyonlu otistiklerin çoğu konuşmayı sözcüğü
sözcüğüne kullanır ve yorumlarlar. Bireyin kapasitesinden emin
olamadığınız durumlarda şunlardan sakının:
a. Deyimler ( nefesini tut, silahı ateşle )
b. İğnelemeler, alay ( masaya ketçap döktüğünde”Harika” demek )
c. Çift anlamlılar ( Çoğu şakalar iki anlam taşıyan kelimelerle
yapılır )
d. Takma adlar
e. İsim kısaltmaları
6) Umutmayın ki, yüz ifadeleri ve diğer sosyal ipuçları işe
yaramaz. Otistik bireylerin çoğu yüz ifadelerini okumada ve vücut
dilini yorumlamada zorluk yaşar.
7) Eğer bir öğrenci bir görevi öğrenemiyor gibi görünüyorsa,
bunu küçük adımlara bölün ya da başka yollar deneyerek sunun (
görsel, sözel, fiziksel )
8) Sözel yüklenmeden kaçının. Net olun. Eğer öğrencinin sizi
anlamadığını düşünüyorsanız daha kısa cümleler kullanın. İşitme
problemi olmasa da ana noktayı anlamada ve önemli bilgileri
seçebilmekte zorlanıyor olabilir.
9) Çevresel ve / veya rutindeki değişiklikler için öğrenciyi
hazırlayın. Onu değişime hazırlamak için yazılı veya görsel program
kullanın.
10) Davranış yönetimi işe yarar, ama yanlış kullanıldığında,
robotumsu davranışları destekleyebilir, kısa dönemli davranış
değişikliklerine neden olabilir veya bir çeşit saldırganlıkla
sonuçlanabilir. Pozitif ve kronolojik olarak yaşa uygun prosedürler
kullanın.
11) Herkesin tutumunun ve beklentisinin tutarlı olması çok
önemlidir.
12) Normal seviyedeki işitsel ve görsel girdilerin öğrenci
tarafından çok fazla ya da çok az alınabileceğinin farkında olun.
Örneğin florasan ışıkları bazı otistik kişileri olumsuz etkiler.
Odadaki görsel dağınıklığı ortadan kaldırmak ya da öğrenci sınıf
ortamından olumsuz etkileniyorsa veya rahatsız oluyorsa oturma
değişiklikleri gibi çevresel düzenlemeler düşünün.
13) Eğer yüksek fonksiyonlu otistik öğrenciniz tekrarlayan sözel
tartışmada bulunuyorsa ya da sorular soruyorsa, sürekli tekrarlanan
nakaratı kesme ihtiyacı duyacaksınız. Mantıklı bir şekilde sürekli
cevap vermek ya da terslemek nadiren bu davranışı durdurur.
Tartışmanın ya da sorunun konusu her zaman onu rahatsız eden bir konu
değildir. Çoğu zaman birey, kontrolünü kaybetme duygusu ya da
çevresindeki uygunsuz bir şey ya da biri üzerine iletişime
girmektedir. Tartışma konusunu ya da soruyu yazmasını önermeyi
deneyin. Bu genellikler onun sakinleşmesini ve tekrarlayan hareketi
durdurmasını sağlayacaktır. Eğer bu işe yaramazsa, onun
tekrarladığını yazın ve ondan da mantıklı bir cevap yazmasını isteyin
( belki
14) Bu bireyler çeşitli iletişim güçlükleriyle karşılaştıkları
için, bu öğrencilerden önemli bir mesajı ailelerine iletmelerini
istemeyin. Bu sadece takip edebileceğiniz bir zamanda deneyin ya da
bu beceriyi tamamen edinmiş olduğundan emin olun. Hatta eve yazılı
bir not yollamak bile işe yaramayabilir. Öğrenci eve gittiğinde notu
ailesine vermeyi unutabilir ya da eve gidene kadar notu kaybedebilir.
Bu iletişim becerisi tamamen kazanılana kadar aileye telefon açmak en
iyi yol olacaktır. Aile ve öğretmen arasında sık ve düzenli bir
iletişim kurmak oldukça önemlidir.
15) Eğer sınıf düzeni eşleşmeyi ya da ikili grup olmayı
gerektiriyorsa çekiliş ya da benzeri bir yöntem kullanarak eşleştirme
yapın. Ya da çekilişten önce özellikle nazik bir öğrencinizden
otistik öğrencinizle eşleşmeyi seçmesini isteyebilirsiniz. Çünkü
otistik olan öğrenci çoğu zaman partnersiz bırakılacaktır. Bu
talihsiz bir durumdur çünkü bu tür çocuklar bir eşe sahip olmaktan
çok yararlanırlar.
16) Becerileri değerlendirirken hiçbir şeyi düşünmeyin. Örneğin
otistik bir birey matematikte çok iyi olsa da çok basit gibi görünen
para üstü alma işini beceremeyebilir. Y ada okuduğu kitaplar, duyduğu
konuşmalar ya da spor istatistikleri hakkında müthiş bir hafızası
olsa da sınıfa kalem getirmeyi unutabilir. Çelişkili beceri gelişimi
otizmin aydınlatılmamış noktalarından biridir.
POZİTİF, YARATICI, ESNEK OLUN...
To unsubscribe from this group, send an email to:
ABA-Turkce-unsubscribe@yahoogroups.com
Your use of Yahoo! Groups is subject to http://docs.yahoo.com/info/terms/